Recensie: 'Dune: Part Two' - Een meesterwerk in sci-fi cinema

Deel een was een mooie film, maar het was wel een beetje van, waar gaan we nou naartoe met al deze opbouw. Er wordt een prachtige wereld neergezet, er wordt een veelbelovend pad uitgestippeld – hoge verwachten worden geschapen. Maar het is niet helemaal bevredigend want er komt nog geen ontknoping, die natuurlijk naar dit tweede deel is uitgesteld.

Alles hangt dus af van dit tweede deel, of die ontknoping al die opbouw waar weet te maken. En dat doet het, dubbel en dwars. Deel twee maakt het helemaal waar en geeft een prachtige explosieve confrontatie weer tussen alle verschillende partijen waar we in het eerste deel mee kennis hebben mogen maken: De keizer, Huis Harkonnen, de Bene Geserit, de Fremen, en natuurlijk onze held Paul en diens Huis Atreides. Dus, waar de eerste film wat rustiger was, en dat was nodig om alles een beetje uit te leggen, gaan in deze film alle remmen los en komt er wat meer nadruk op actie te liggen en op grote veranderingen.

En wat is de actie goed. Waar Villeneuve in mijn optiek hele goede keuzes in heeft gemaakt is het behouden dan wel veranderen van het verhaal uit het boek. De belangrijkste plotpunten zijn allemaal hier, en je merkt dat Villeneuve goed zijn best heeft gedaan om de bron zou trouw mogelijk weer te geven. Met de actiescènes is dat anders, hier neemt hij veel meer vrijheden, en hier zien we dan ook een aantal gebeurtenissen die in het originele verhaal niet voorkomen. Een goede keuze, want actie werkt op het witte doek nu eenmaal heel anders.

Zoveel ging er goed bij het maken van deze film, het is te veel om op te noemen. Eigenlijk zegt het al voldoende dat ik, als grote liefhebber van Dune die alle boeken en voorgaande films heb gelezen en gekeken, niet teleurgesteld ben. Gezien mijn grote liefde voor de boeken en de veelbelovende verwachtingen die de eerste film in mij naar boven heeft gebracht, zou het niet meer dan normaal zijn om teleurgesteld te zijn met dit uiteindelijke resultaat – dat iemand als ik niet teleurgesteld ben, dat zegt al heel wat.

De uitbeelding van de Harkonnen als gruwelijke, meedogenloze monsters bijvoorbeeld, is uitstekend gedaan. Je zou zeggen: waar is dat nou voor nodig, waarom moeten ze nou zo super overdreven slecht en bloeddorstig zijn? Maar het belang daarvan, het antwoord op deze vraag wordt ook door deze film zelf gegeven, in een scène die ik hier niet zal verklappen.

Ook mijn verwachtingen voor Feyd-Rautha Harkonnen, een van mijn favoriete karakters, die hier door Austin Butler wordt uitgebeeld, waren erg hoog. Met name voor deze verwachtingen geldt dat ze niet alleen werden waargemaakt, maar zelfs overtroffen. Wat een geniepige, heerlijk haatbare glimlach heeft die vent. Je haat hem, en toch moet je ook wel een beetje respect hebben. Precies zoals dit karakter hoort te zijn, en meer nog.

Frank Herbert, de schrijver van Dune, zei over de confrontatie tussen Paul en Feyd dat hij hiermee de klassieke paradox probeerde uit te beelden die als volgt gaat: wat gebeurt er als een onstuitbare kracht een onbeweeglijk object ontmoet? En ook Villeneuve is er uitstekend in geslaagd om uit te beelden wat er dan gebeuren zal.

Dune heeft een heleboel subtiele plotpunten, en het is best een uitdaging om die op de juiste manier aan de kijker over te brengen. Te veel uitleg is saai, je wilt geen film kijken die alleen maar aan het uitleggen is. Maar zonder uitleg werkt het ook helemaal niet – want dan slaat het weer nergens op, wat er allemaal gebeurt. Het eerste is dan ook de kritiek die het boek wel eens te verduren krijgt, dat het een beetje langdradig zou zijn allemaal en te veel informatie zou bevatten, en het tweede is waar de film uit 1984 soms een beetje belachelijk om wordt gemaakt. Daarin gebeuren allemaal dingen waarvan je als kijker denkt: wat is hier nou weer aan de hand? Omdat het niet uitgelegd wordt, want uitleg is maar saai.

Villeneuve weet hier niet alleen een prachtige middenweg in te houden, voldoende uitleg maar nooit te veel, de manier waarop het gebeurt werkt bovendien erg goed. Karakters zeggen wat, of er gebeurt iets, en je denkt niet, hier wordt iets uitgelegd, het lijkt gewoon een interessante scène op zichzelf te zijn. Maar later volgt dan het aha! moment waarop het op zijn plaats valt en duidelijk wordt waarom het nodig was dat wij als kijker het voorgaande te zien kregen. Het is duidelijk: Villeneuve is een geniale filmmaker, en dit is de beste Dune-film tot nog toe.

Een aantal momenten in deze film maken zeer grote indruk. Ik ga die hier niet uitwerken, want dat zou het verhaal maar verklappen voor wie de film nog moet zien. Een ding kan ik wel kwijt zonder al te veel weg te geven, waaruit blijkt hoe groots de aanpak van Villeneuve is. De rol van Lady Fenring, gespeeld door de betoverende Léa Seydoux, bekend van o.a. James Bond en ook het spel Death Stranding van Hideo Kojima. De werkelijk fenomenale scène die zij hier tentoonstelt komt rechtstreeks uit het boek: maar in het boek is het enkel één kleine regel.

Het karakter zegt wat ze gedaan heeft tegen een ander karakter, en dat is het dan, en het is een van de vele momenten in Dune waarop je als lezer denkt: hier had ik wel meer over willen lezen! En dat is ook wat Villeneuve dacht, zoveel is duidelijk, want hij neemt deze kleine regel en beeld het helemaal uit in een prachtige scène waarin precies duidelijk wordt gemaakt wat in dat kleine stukje in het boek enkel gesuggereerd werd. Grote klasse.

Veel van de overige scènes die grote indruk hebben gemaakt ga ik zoals gezegd maar niet benoemen, om niet te veel van het verhaal weg te geven. Maar ik kan wel zeggen dat ze me rillingen bezorgden en dat ze na het kijken in mijn hoofd rond blijven spoken, alsof ik het zelf was, die zoiets verschrikkelijks heb meegemaakt. Dune is een boek met erg veel opbouw die dan ineens tot een explosieve ontlading komt, hetgeen prachtige emoties oplevert.

Denis Villeneuve is er in geslaagd om precies dat te doen met deze fantastische twee films, een rustige, bijna trage opbouw waarbij allerlei lijnen worden opgezet die dan boem! plotseling in één klap tot een epische confrontatie komen, een emotionele ontlading waarin alles op zijn plaats valt. Hier ontstaat ineens een hele nieuwe situatie, en alles wat een moment geleden nog langzaam leek te gaan gaat nu sneller dan je aan kunt. Het is, evenals de aanblik van Léa Seydoux als Bene Geserit: betoverend. Op naar deel 3! Want er staat ons nog zo- en zoveel te wachten in de wereld van Dune…

Cijfer: 9/10