Vanaf deze week draait Het Grote Offensief in de
Nederlandse bioscopen, een indringende docudrama over een van de minst
belichte, maar bloedigste hoofdstukken van de bevrijding van Nederland: de Slag
om de Westerschelde.
Regisseur Victor D. Ponten brengt met een mix van archiefbeelden en zorgvuldig
nagespeelde scènes het verwoestende geallieerde offensief in beeld dat Zeeland
in 1944 transformeerde tot een modderige hel. In deze film speelt Mike Reus de
meest beladen rol denkbaar: Adolf Hitler. We spraken met de acteur over zijn
voorbereiding, de morele implicaties van zo’n rol, en over waarom dit verhaal
nú verteld moet worden.
Wat is Het Grote Offensief?
In de nasleep van de mislukte Operatie Market Garden kwamen
de geallieerde troepen voor een nieuwe uitdaging te staan: de Westerschelde
moest worden geopend om de haven van Antwerpen, cruciaal voor de verdere
opmars naar Duitsland, in gebruik te kunnen nemen. Maar het gebied was zwaar
versterkt door de Duitsers. Onder aanvoering van het 1e Canadese leger begon
een nietsontziende aanval, waarbij Zeeuws-Vlaanderen, Zuid-Beveland en
Walcheren het toneel werden van hevige gevechten, grootschalige bombardementen
en talloze burgerdoden.
De film toont hoe de ego’s van bevelhebbers als Eisenhower en Montgomery
botsten, met verwoestende gevolgen voor de Zeeuwse bevolking. Het is een
reconstructie die op rauwe, ongefilterde wijze de hoge prijs laat zien die voor
de bevrijding van Nederland werd betaald.
‘Geen moment getwijfeld’
Mike Reus vertolkt in Het Grote Offensief niemand
minder dan Adolf Hitler, zonder twijfel een van de meest beladen en belichte
rollen denkbaar. Waarom zou je zo’n rol überhaupt willen aannemen? Was er géén
moment van twijfel?
“Geen moment,” zegt Reus resoluut. “Het betreft een iconische rol. Een negatief
icoon weliswaar, maar een personage spelen dat ver van je afstaat, zie ik als
een uitdaging. Bovendien moeten de gruwelijke verhalen over die tijd verteld
blijven worden. Misschien wel juist in deze tijd, met wereldleiders als Trump,
Poetin en de stijgende populariteit van extreemrechtse politici. Nog maar niet
te spreken van het Gaza-conflict.”
Reus benadrukt dat dit specifieke hoofdstuk uit de Tweede Wereldoorlog tot nu
toe onderbelicht is gebleven: “En tja, iemand moet dan toch ook die ene meneer
spelen...”
Voorbereiding tot in de details
De vertolking van Hitler door Reus is subtiel, verontrustend
en in geen enkel opzicht karikaturaal, wat gezien het onderwerp een prestatie
op zich is. Hij heeft zich diepgaand voorbereid: “Ik heb heel veel research
gedaan. Regisseur Victor Ponten heeft mij heel veel tips gegeven: films,
documentaires, en ook veel leesmateriaal. Daarbij heb ik het internet
afgestruind naar zoveel mogelijk informatie.”
Natuurlijk kwam Der Untergang opnieuw voorbij, dé referentie voor elke
Hitlervertolking, maar Reus koos bewust voor een eigen insteek: “Na het
vergaren van zoveel mogelijk informatie ben ik op zoek gegaan naar een manier
om bepaalde eigenschappen vorm te geven. Zo heb ik het heel erg gegooid op de
drammerigheid van een kind dat zijn zin niet krijgt, en ongeduld. Dat zijn
aspecten die dan enigszins voorstelbaar kunnen zijn.”
Ook de bekende fysieke signalen van zijn verslechterende gezondheid komen terug
in zijn vertolking. “De trillende hand was bijvoorbeeld Victors voorstel.
Hitler zat in die tijd al zwaar aan de medicijnen, was eigenlijk gewoon een
dopeverslaafde. Daar heb ik zijn paranoia dan weer op gebaseerd.”
Geen persiflage
Wat opvalt, is dat Reus weigert zijn personage te
veroordelen binnen het acteerproces. “De uitdaging lag voor mij erin om geen
commentaar te leveren op het personage. Als ik mensen vertelde dat ik Hitler
ging spelen, schoten ze steevast in de lach. Dat komt natuurlijk omdat hij vaak
gepersifleerd wordt.”
Die lach is precies wat Het Grote Offensief níet wil oproepen. Dit is
geen satire, geen over-the-top imitatie, maar een serieuze poging om een
historisch accurate weergave te bieden. “In dit geval betrof het een docudrama
waarbij het echt op geloofwaardigheid aankomt. Daarin lag voor mij de uitdaging.
Ook al was de man natuurlijk een karikatuur van zichzelf.”
Een rode draad: de Tweede Wereldoorlog
Wie de carrière van Mike Reus bekijkt, ziet de Tweede
Wereldoorlog opvallend vaak terugkomen: Zwartboek, De Oost, en nu
Het Grote Offensief. Toeval?
“Toeval,” antwoordt hij nuchter. “Ik geloof wel dat ik vaak gecast word voor
autoritaire personages vanwege mijn strenge hoofd. Bij De Oost voelde ik
me wel persoonlijk aangetrokken trouwens, omdat mijn vader als 18-jarige als
hospik in Nederlands-Indië had gediend.”
Internationaal werk en toekomstplannen
Naast zijn werk in Nederlandse films en series dook Reus ook op in de internationale hitserie Ted Lasso van Apple TV+.
Een bescheiden rol, maar voor Reus een bijzondere ervaring: “Ted Lasso
was een te gekke ervaring. Draaien in het Van Gogh Museum. Mijn kleedkamer was
een hotelkamer. Het was wel een technisch ingewikkelde scène, maar men was
tevreden. Daarna (en tijdens de breaks tussendoor) kon ik de prachtige werken
van Van Gogh van heel dichtbij bekijken, omdat er verder geen hordes toeristen
waren.”
Hoewel hij ook te zien was in Duitse producties zoals Der Amsterdam Krimi
en zelfs een kleine rol had in Killing Eve, zijn er op dit moment geen
nieuwe internationale projecten in het vooruitzicht.
Beperkte middelen, maar grote impact
Volgens Reus moeten kijkers zich realiseren dat Het Grote
Offensief met minimale middelen is gemaakt, en dat is juist onderdeel van
het concept. “Je zou kunnen zeggen dat het een historisch verhaal is in een bij
tijd en wijlen moderne setting.”
Veel van de scènes zijn in studio’s opgenomen.
Toch maakt dat de impact niet minder. Integendeel: Het Grote Offensief
laat zonder opsmuk zien hoe complex, strategisch en bloederig de bevrijding van
Nederland werkelijk was. Niet alleen de Duitsers, maar ook burgers betaalden
een hoge prijs voor de geallieerde vooruitgang. De film toont een stukje
geschiedenis dat lang onderbelicht is gebleven, en dat maakt hem, zeker in
tijden van groeiende polarisatie, des te relevanter.
Een moedige en noodzakelijke film
Het Grote Offensief is geen heroïsche oorlogsfilm,
maar een eerlijke reconstructie. Dankzij het rauwe script van Victor D. Ponten,
het gebruik van archiefmateriaal en de integere acteerprestaties, waaronder
die van Mike Reus, is het een film die de geschiedenis durft aan te raken op
zijn gevoeligste plek. Reus bewijst dat zelfs de meest beladen rol met respect
en nuance gespeeld kan worden. Zoals hij zelf zegt: “Misschien moeten dit soort
verhalen juist nú verteld worden.”
Het Grote Offensief draait vanaf donderdag in de
bioscoop. Bekijk hieronder de officiële trailer.
Blijf op de hoogte van jouw
favoriete films en series
Heb je genoten van dit artikel?
Trakteer ons dan op een
(virtuele) koffie of steun
The Nerd Shepherd door ons
te volgen op
Facebook,
X,
Instagram en
Google Nieuws! Voor de
laatste updates over je favoriete films, series en games, word lid van onze
Facebook-groep. Zo mis je geen enkel nieuwtje!