Scherpzinnig, grof en vol satire: absurde komedie met Robert Downey Jr. terug op streaming

Tropic Thunder is een parodie op de filmindustrie en de manier waarop Hollywood zichzelf serieus neemt. De film volgt een groep narcistische acteurs die in de jungle een Vietnamfilm proberen op te nemen. Tot zover niets bijzonders, ware het niet dat de regisseur, gespeeld door Steve Coogan, overlijdt, de opnames ontsporen, en de acteurs terechtkomen in een écht oorlogsgebied. Wat volgt is een bizarre overlevingsstrijd waarin het onderscheid tussen film en werkelijkheid compleet vervaagt.

De hoofdrollen zijn voor Ben Stiller zelf, Jack Black, Brandon T. Jackson, Jay Baruchel en, in een van de meest controversiële maar ook geprezen rollen uit zijn carrière, Robert Downey Jr. als method actor Kirk Lazarus, een Australische acteur die zich zó inleeft in zijn rol als Afro-Amerikaanse soldaat dat hij letterlijk van huidskleur verandert. Zijn performance leverde hem een Oscarnominatie op, maar werd tegelijk scherp bekritiseerd wegens het gebruik van blackface. Downey Jr. verdedigde de keuze door te stellen dat het juist een satire is op method acting, niet op ras, en die meta-commentaar is ook duidelijk verweven in het script.

De kracht van Tropic Thunder ligt in zijn gelaagde satire. Het script, geschreven door Stiller, Justin Theroux en Etan Cohen, drijft de spot met alles van oorlogsklassiekers zoals Platoon en Apocalypse Now, tot aan de zinloze zelfverheerlijking van Oscar-bait performances. Het fictieve personage ‘Simple Jack’, gespeeld door Stiller’s karakter Tugg Speedman, wordt bewust gepositioneerd als kritiek op acteurs die mentale beperkingen uitbuiten voor prijzen. Die keuze veroorzaakte flinke weerstand van belangenorganisaties, die de film verweten mensen met een verstandelijke beperking te bespotten. De filmmakers benadrukten echter dat niet het personage het mikpunt was, maar de acteur die zulke rollen misbruikt voor carrièrewinst.

Naast Downey Jr. valt ook Tom Cruise op in een compleet getransformeerde rol als de woedende, grofgebekte studiobaas Les Grossman. Cruise, onherkenbaar onder make-up en prothetische handen, levert een groteske karikatuur af van de machtswellustige Hollywoodproducent, compleet met antisemitische stereotypen. Ook deze rol leidde tot discussie, maar werd tegelijkertijd geprezen om zijn absurditeit.

De opnames vonden plaats op het Hawaïaanse eiland Kaua'i en vormden destijds de grootste filmproductie in de geschiedenis van het eiland. Het marketingteam van DreamWorks pakte groots uit met nepsites, trailers voor fictieve films en zelfs een eigen energiedrankje uit de film: Booty Sweat. De bioscooprelease in 2008 was succesvol: Tropic Thunder stond drie weken op nummer één in de Amerikaanse box office en haalde wereldwijd meer dan $195 miljoen op. Op Rotten Tomatoes scoorde de film 82%, met lof voor het scenario, de humor en de acteerprestaties, vooral die van Downey Jr.

Tropic Thunder is geen film die de kijker met fluwelen handschoenen benadert. Het maakt grove grappen, schuwt geen gevoelige thema’s en neemt tegelijk niets en niemand serieus, inclusief zichzelf. Juist die combinatie maakt het tot een zeldzame komedie die zijn tijd vooruit was, en nog steeds relevant aanvoelt in het debat over satire, representatie en politieke correctheid.

Ben Stiller verdedigde de film in 2023 opnieuw via sociale media, met de woorden: “Ik bied geen excuses aan. Ik ben trots op Tropic Thunder en op het werk dat we allemaal hebben geleverd.” Die houding typeert de film perfect: compromisloos, brutaal en met een scherp oog voor de hypocrisie binnen de industrie die het bespot. Nu te zien op SkyShowtime.

Heb je genoten van dit artikel? Trakteer ons dan op een (virtuele) koffie of steun The Nerd Shepherd door ons te volgen op Facebook, X, Instagram en Google Nieuws! Voor de laatste updates over je favoriete films, series en games, word lid van onze Facebook-groep. Zo mis je geen enkel nieuwtje!