John Wick 4 Recensie door Wouter van der Giessen: "John Wick deelt rake klappen uit, maar is te tweedimensionaal om te kunnen incasseren.”

Superheld John Wick is al 3 films op rij zo goed als onsterfelijk en weet ook in deze film een val van 3 hoog te overleven, zonder gevolgen. En om het gelijk even over “gevolgen” te hebben: het lijkt het belangrijkste woord uit de film voor onze John. Meermaals benoemt hij dit woord. Echter zitten er aan zijn daden en aan die van zijn vijanden weinig gevolgen, behalve dan dat zo goed als iedereen om hem heen vermoord wordt. Het creëert, net als in deel 2 en deel 3, een softe reset van de verhaallijn waarin alles weer opnieuw kan beginnen voor een deel 5. Dit alles is natuurlijk in een subgenre als dit vergeeflijk, mits er aandacht is voor de karakters, de choreografie, de actie zelf, maar ook het respect voor de kijker. Wellicht bedoelt John Wick met “gevolgen”, “vervolgen”, want als er iets is wat duidelijk is, dan is het dat de John Wick franchise uiterst succesvol is en ook in de toekomst ons zal gaan blijven voorzien van nieuwe avonturen en gewelddadige actie.

Gewelddadige actiescenes zijn dan ook de rode draad in deze film. De film is geregisseerd door Chad Stahelski, die ooit zelf begon als stuntman en vechtkunstenaar in films als Bloodsport 2 en later zelfs de stuntdubbel van Reeves werd in de Matrix trilogie. Hier is dan ook de vriendschap tussen de twee ontstaan. Leuk detail: In de zojuist genoemde Bloodsport 2 (en haar vervolgen) werd de rol die Jean Claude van Damme speelde in de eerste Bloodsport gespeeld door Daniel Bernhardt. Bernhardt is zelf een begenadigd vechtkunstenaar en tevens belangrijk onderdeel van actie- en stuntstudio 87 Eleven Action Design waar ook Stahelski onderdeel van is. Een groep stuntmannen, vechttsporters en choreografen die actiescenes ontwikkelen en uitvoeren voor diverse grote Hollywood producties. Deze Bernhardt is niet geheel ontoevallig ook de lange Rus uit de allereerste John Wick, waartegen John Wick zijn laatste gevecht heeft.

Als we afgaan op de interviews die Stahelski door de jaren heen heeft gegeven, is het altijd zijn bedoeling geweest om overzichtelijke actiescènes en choreografie, zoals we die voornamelijk kennen uit Hong Kong, naar Hollywood te brengen. Denk aan lange shots, met een wijd perspectief, waar de kijker kan zien wat er gebeurt. Dit is dan ook direct de grootste kwaliteit van de franchise. Stahelski weet dat wat Hong Kong actie speciaal maakt, succesvol over te brengen naar Hollywood. Vergeet de chaotiek uit de Bourne films waar de cameraman dusdanig hardt moet schudden met de camera om het gebrek aan actietalent van de regisseur en acteurs te verbergen dat het beledigend wordt voor de kijker. Wat heb je aan actiescenes als je ze niet kan volgen?

Los van alle spectaculaire actie steelt actiester Scott Adkins de show als Duits zwaargewicht, inclusief over the top accent, kunstgebit en fatsuit. Slechts 1 keer weet hij niet zijn Birmingham accent te onderdrukken. Iets wat rasacteur Ian McShane ook niet weet te doen in 2 scenes. Het werd overigens tijd dat Adkins een wereldpodium zou krijgen na jarenlang geweldig werk afgeleverd te hebben in het actiegenre. Bovendien is dit een rol waarin hij daadwerkelijk zijn acting chops moet laten zien. Hong Kong superster Donnie Yen weet te verrassen in de Engelse taal maar stelt teleur op actiegebied. Bekend om zijn hoge en snelle kicks, wordt Yen hier toch voornamelijk ingezet voor vuurwapengevechten. Deze vuurwapengevechten worden helaas te weinig afgewisseld met handgevechten. Dit is overigens een lichte kritiek binnen de gehele franchise, want Stahelski is een fervent liefhebber van Hong Kong actie en daar zien we juist wel veel handgevechten. Het zou althans voor meer variatie moeten zorgen in de John Wick franchise. Gemiste kans.

Dit alles betekent overigens niet dat de film slecht is. We hebben het alleen al vaker gezien, zoals in deel 1, 2 en 3 bijvoorbeeld en uiteindelijk is het Reeves die de film moet dragen. En hier komt direct een kritiekpunt voorbij. Daar waar John Wick in het eerste deel een persoonlijkheid leek te hebben is hij nu een lopende MacGuffin geworden. Een MacGuffin is een term die men in de filmindustrie gebruikt om een middel aan te duiden welke het plot van A naar B brengt zonder dat deze het publiek van nieuwe of nuttige informatie voorziet. Zoals de koffer in Pulp Fiction of de Ark in Indiana Jones. John Wick, of eigenlijk John MacGuffin, is hier geen driedimensionaal personage maar een middel om de kijker van de ene actiescene naar de andere te brengen. Zonde, want zoals Steve Mcqueen liet zien in de klassieker Bullit uit 1968, hoeft de hoofrolspeler niet iets speciaals te doen of te zeggen om indruk te maken. Een blik zou genoeg moeten zeggen. Hierin is Reeves helaas niet overtuigend.

John Wick is het hoofdpersonage op de poster maar heeft, behalve mensen de gehaktmolen in verwijzen, niets te doen in deze film. Reeves komt in veel dialoogscenes (onbedoeld) houterig over en het doet me helaas denken aan zijn legendarisch slechte performance in Dracula uit 1992. Er waren dan ook meermaals scenes die serieus bedoeld waren, maar door het publiek als komisch werden opgevat met gelach als gevolg. Pijnlijk. Met dank aan het acteerwerk van Reeves. Samengevat mist het karakter van John Wick de coolheid en echtheid van de eerder genoemde Steve McQueen. Een simpele blik met zijn ogen of een verandering van houding was voldoende om indruk te maken. McQueen vroeg vaak aan de regisseur om zijn tekst te schrappen en die ruimte aan een tegenspeler te geven, om in plaats daarvan de camera op zichzelf te richten en enkel zijn reacties vast te leggen. SMcQueen was de coolheid zelve en promoveerde zijn (op papier) vaak tweedimensionale karakters tot driedimensionaal. Overigens is dit wel een kwaliteit of gave die we aan weinig acteurs kunnen toeschrijven. Maar het zegt dus WEL iets over de gemaakte keuzes van regisseur Stahelski. Voor dit soort keuzes mogen we hem verantwoordelijk houden aangezien hij de regisseur is. Een koerswijziging van het karakter had JW4 tot een directe klassieker kunnen maken. Waarom niet meer karakterontwikkeling? Hiervoor was niet veel nodig geweest, en we hadden hier ook zeker wat actie voor in kunnen ruilen. Dit alles zorgt ervoor dat de film soms aanvoelt als een compilatie van goed uitgedachte actie in plaats van een actiefilm met goed uitgedachte actie EN een goed uitgedacht hoofdpersonage. Want; als we niet geïnvesteerd zijn in het hoofdpersonage, wat is dan überhaupt een reden om nog te kijken? Enkel de actie? Je verstand op 0 zetten is dus het belangrijkste advies tijdens deze film. Per slot van rekening is het doel van de film popcornvermaak.

Het valt overigens op dat er in de wereld van John Wick zo goed als geen overheid of politie actief is. Zelfs niet als half Parijs wordt overspoeld door huurmoordenaars. Het valt ook op dat de huurmoordenaars in kwestie in alles zijn getraind, behalve het raakschieten van hun doel. Schijnbaar is het doden van een 60 jarige man, die vaak houterig en langzaam beweegt, toch iets teveel gevraagd van deze professionals. Je zou bijna denken dat als je John Wick meer kwetsbaar maakt, je als kijker wat meer betrokken zou zijn bij het karakter. Een karakter wat al maximaal 2 dimensionaal is. Weer een gemiste kans. Dit is trouwens ook de reden dat Jackie Chan films of zelfs Charlie Chaplin of Buster Keaton films zo goed werken, want zij zijn bijna altijd de underdog tijdens actiescenes. Zij moeten hun belagers te slim af zijn, ondanks dat ze in de minderheid en extra kwetsbaar zijn. Maar bovenal zijn hun karakters menselijk en hebben dimensie. Daar staat echte druk op, en dat zijn dan vaak meer komisch getinte films. Het valt ook op dat de meeste karakters enkel kunnen spreken in “one-liners”. Stoere en snelle zinnen die werken in trailers, maar die niet werken in een film van bijna 3 uur waar al zo weinig in gesproken wordt. Het valt negatief op en komt geforceerd over. Mensen praten zo niet.

Tijdens het kijken van films, vraag ik mezelf altijd af wat de regisseur ons wil vertellen. Wat is zijn doel en wordt deze behaald? Vervolgens beoordeel ik film op basis van mijn persoonlijke indruk, gecombineerd met het doel van de regisseur. Als we Stahelski moeten geloven was het de intentie om een spectaculaire actiefilm te maken, welke aan moet voelen als een achtbaan. Dit is gelukt. De actie is vaak sterk, maar de achtbaanrit wordt soms door ongeloofwaardige momenten tot stilstand gebracht. Voor Donnie Yen is het schijnbaar mogelijk om, als blinde man, hordes vijanden perfect neer te maaien terwijl hij aan het begin van de film nog hulp nodig had van bewegingssensors. Kleine details die de film tegenwind bieden. Al met al kunnen we spreken van een snoeiharde actiefilm met unieke en gewaagde choreografie, welke soms doet denken aan de hoogtijdagen van de Golden Age in Hong Kong cinema. Een beter compliment kan ik niet bedenken. Dat alleen zorgt er voor dat dit een onmisbare franchise is. Een ultieme kans om aan Hollywood te laten zien dat ze weldegelijk goede actie kunnen filmen. Hopelijk wordt deze trend dus voortgezet. Is de film de moeite waard? Zolang je niet teveel nadenkt en houdt van harde en strak gefilmde actie, en komt voor een toffe tijd met je date of vrienden, gaat deze film je avond maken.

Score: 7.8 / 10
★★★★★★★★★★ 5/10