Recensie: "Bird Box Barcelona" door Sid Lukkassen - "Niet voor tere zieltjes"

Die laatste zin moet je letterlijk nemen, want de personages gaan grotendeels geblinddoekt door het leven. Alles draait om het vermijden van oogcontact met die mysterieuze wezens, en over wat de gevolgen kunnen zijn.

Het is al langer een filosofisch thema: mensen nemen de wereld waar in een aantal categorieën. Zoals ruimte, tijd, vorm en kleur, om er slechts enkele te noemen. Maar wat als er krachten in dit universum zijn, die niet in onze beperkte waarnemingscategorieën passen? Als we daarmee in aanraking komen – zo is het uitgangspunt van de film – raakt ons beperkte waarnemingsstelsel zó overprikkeld, dat de gevolgen de menselijke geest breken.

De Spaanse regiebroers Àlex en David Pastor geven hun eigen twist aan het zojuist omschreven thema. Zo verkent Bird Box Barcelona de religieuze betekenis van de komst van deze bovennatuurlijke wezen. Ondersteund door een verhaal waarin er veel ruimte is voor actie, spanning en drama. Zoals de naam duidelijk maakt, speelt het zich af in en rond Barcelona. Hoewel er ook Engels wordt gesproken, en zelfs Duits, zijn de hoofdpersonages Spaans.

Over het verhaal wil ik weinig zeggen want dat is in dit geval echt zonde voor de impact van het plot. Op het internet gaan er nogal wat negatieve recensies rond van deze film, en ik vermoed dat dit komt doordat deze film écht niet geschikt is voor tere zieltjes. De film is hard, en niet alleen qua actie, maar hard op een existentieel niveau. Het verhaal draait rond spijkerharde thema’s als het verlies van je enige kind, verraad en psychoses. Is er vergiffenis mogelijk voor gruwelijke daden die je uitvoerde in een staat van verstandsverbijstering? Hoe oprecht kan je berouw dan zijn? De film biedt geen ruimte voor ‘comic relief’.

Wel kun je de vraag stellen, hoe geslaagd het experimenteren met dit zojuist omschreven thema is, het thema van het ‘kijken voorbij de grenzen van je waarnemingsvermogen’. Ik geef één voorbeeld. We zien vanuit de ogen van de hoofdpersonen, hoe de zielen van overleden personages het lichaam verlaten en opstijgen. Maar halverwege de film stopt dit. Het is dan de vraag of er daadwerkelijk een sacrale betekenis meespeelt, of dat het hoofdpersonage zich dit alles had ingebeeld. De film lijkt het laatste te suggereren. Maar tegelijk, als bovennatuurlijke wezens dan wél reëel zijn, waarom zou het religieuze element dan geen realiteitswaarde hebben?

De definitieve verklaring blijft onzeker: de film vraagt aan de kijker hoe zwaar hij of zij het religieuze thema wil laten meewegen. In het eerste deel van Bird Box was er een harde scheidslijn: ofwel je bent nog geestelijk gezond, ofwel je bent in de ban van het pure kwaad. En als dat laatste het geval is, wordt wat je denkt en ziet direct hermetisch ontoegankelijk voor de toeschouwer. Dit laatste werkte beslist, om de sfeer en overtuigingskracht van de film te versterken. Bird Box Barcelona speelt met deze scheidslijn, en zoekt wat betreft ‘geestelijke gezondheid’ juist de tussenschakeringen op.

Die laatste aanpak werkt op zich, maar volledig overtuigend was het nèt niet. De kijker zal zelf moeten bepalen hoe geslaagd het experiment is van de broers Pastor.